29 November 2025
Fact-check
MFCN/Akyab Post/ The Red Flag
အခုရက်ပိုင်း စစ်ကောင်စီဝါဒဖြန့်ချန်နယ်တွေမှာ ကျောက်တော်မြို့နယ် လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုအတွင်း သေဆုံးသွားတဲ့ အရပ်သားပြည်သူတွေကို အေအေတပ်သားတွေ ဖြစ်တယ်ဆိုပြီးတော့ ရေးသားထားတဲ့ ပို့စ်တွေဟာ ပျံ့နှံ့လျက်ရှိပါတယ်။
တယ်လီဂရန်မှာ စစ်ကောင်စီဝါဒဖြန့်ချန်နယ်တစ်ခုဖြစ်တဲ့ “စစ်သွေး” ချန်နယ်ကနေ နိုဝင်ဘာလ ၂၈ ရက်နေ့မှာ နိုဝင်ဘာလ ၂၈ ရက်နေ့ မနက်ပိုင်းက ကျောက်တော်မြို့နယ်မှာ AA အကြမ်းဖက်တွေရောက်ရှိစုဖွဲ့ခိုအောင်းနေကြောင်း ဒေသခံရခိုင်လူမျိုးတွေရဲ့ သတင်းပေးချက်အရ AA အကြမ်းဖက်တွေ ရောက်ရှိစုဖွဲ့နေတဲ့ နေရာအတိအကျကို ဗုံးကြဲချေမှုန်းရှင်းလင်းခဲ့ရာ AA အကြမ်းဖက်အများအပြား ထိခိုက်သေဆုံးခဲ့တယ်လို့ သိရပါတယ်…ဒါကို AA အကြမ်းဖက်အားပေး ရခိုင်မီဒီညာတွေက ထုံးစံအတိုင်း ပြည်သူတွေထိပါတယ်ဆိုပြီး မဟုတ်မမှန် လိမ်ညာဝါဒဖြန့် မျက်ရည်ချူ အူနေဟောင်နေကြလေရဲ့” (မူရင်းအရေးအသား) ဆိုပြီးတော့ ရေးသားဖြန့်ဝေထားပါတယ်။
🔗 မူရင်းသတင်းမှားလင့်ခ်ကိုကြည့်ရန်နှိပ်ပါ
ဖြန့်ချိထားတဲ့ပို့စ်ကို Akyab Post ကနေ စစ်ဆေးထားတဲ့ နိုဝင်ဘာလ ၂၉ရက်နေ့အထိ ဝင်ရောက်ဖတ်ရှုသူ ၂၆၀၀ ကျော်ထိရှိပြီးတော့ reaction ပြုလုပ်သူ ၆၉ ဦးထိရှိပြီးတော့ အခြားချန်နယ်တွေမှာလည်း ဆက်ပြီးတော့ ပျံ့နှံ့လျက်ရှိပါတယ်။
🔗 ထပ်ဆင့်ပျံ့နှံ့နေတဲ့ သတင်းမှား
ဝါဒဖြန့်ချန်နယ်တွေကနေ ကျောက်တော်မြို့နယ် လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုအတွင်း သေဆုံးတဲ့ သူတွေဟာ အေအေတပ်သားတွေဆိုပြီးတော့ ရေးသားဖြန့်ဝေထားတာကို MFCN အဖွဲ့ဝင်ဖြစ်တဲ့ Akyab Post ကနေ စစ်ဆေးကြည့်လိုက်တဲ့အခါမှာ သေဆုံးသူတွေဟာ အသက်မပြည့်သေးတဲ့ အရပ်သား ကလေးသူငယ်တွေနဲ့ အမျိုးသမီးတွေဖြစ်နေပြီးတော့ ထိခိုက်ဒဏ်ရာရတဲ့ သူတွေဟာလည်း ပြည်သူတွေဖြစ်နေတာကို တွေ့ရပါတယ်။
▪️သတင်းစိစစ်ချက်
စစ်ကောင်စီဝါဒဖြန့်ချန်နယ်တွေမှာ ပျံ့နှံ့လို့ရှိတဲ့ ပို့စ်မှာပါရှိတဲ့ လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုအတွင်း သေဆုံးသူတွေဟာ အေအေတပ်သားတွေ ဆိုပြီး ရေးသားဖြန့်ဝေထားတဲ့ အကြောင်းအရာတွေကို သိရှိရဖို့ Akyab Post ဖက်ကနေ google advanced search tools နဲ့ google reverse Image search tools တွေကို သုံးပြီးတော့ စစ်ဆေးခဲ့ပါတယ်။
ဝါဒဖြန့်ချန်နယ်ကနေ တင်ထားတဲ့ ပို့စ်မှာပါရှိတဲ့ ပုံတွေကို google reverse image search tool နဲ့ ရှာကြည့်လိုက်တဲ့အခါမှာ ရခိုင်ဒေသတွင်း သတင်းမီဒီယာတစ်ခုဖြစ်တဲ့ Narinjara သတင်းဌာနကနေ နိုဝင်ဘာလ ၂၈ ရက်နေ့မှာ “ကြောင်ဖိုရွာဗုံးကြဲခံရမှုအတွင်း သေဆုံးသူ ခုနစ်ယောက်ထဲမှာ ၅ နှစ်အရွယ်မိန်းကလေးငယ်တစ်ယောက်ပါဝင်ပြီး ဒဏ်ရာရသူ ၁ဝ ယောက်ထဲမှာလည်း ၄ နှစ်ကနေ ၁၂ နှစ်အတွင်း ကလေးခြောက်ယောက်ပါဝင်” ဆိုတဲ့ သတင်းကို တွေ့ရှိရပါတယ်။
Narinjara သတင်းဌာနရဲ့ ရေးသားဖော်ပြချက်တွေအရ “ရခိုင်ပြည်၊ ကျောက်တော်မြို့နယ်၊ ကြောင်ဖိုရွာကို အကြမ်းဖက်လေတပ်က ဗုံးကြဲခဲ့တဲ့ဖြစ်စဉ်အတွင်း သေဆုံးသူ ခုနစ်ယောက်ထဲမှာ ၅ နှစ်အရွယ်မိန်းကလေးငယ်တစ်ယောက်ပါဝင်ပြီး ဒဏ်ရာရသူ ၁ဝ ယောက်ထဲမှာလည်း ၄ နှစ်ကနေ ၁၂ နှစ်အတွင်း ကလေးခြောက်ယောက်ပါဝင်တယ်လို့ သိရပါတယ်။”
Narinjara သတင်းအပြည့်အစုံကို ဖတ်ရှုရန်
ဒါ့အပြင် ဒီသတင်းကိုလည်း မြန်မာပြည်တွင်း သတင်းဌာနတစ်ခုဖြစ်တဲ့ Myanmar Now ကနေလည်း နိုဝင်ဘာလ ၂၈ ရက်နေ့မှာ “ကျောက်တော် ဗုံးကြဲခံရမှု ၆ ဦးသေဆုံး၊ ၁၀ ဦးဒဏ်ရာရ” လို့ ရေးသားဖော်ပြထားပါတယ်။
Myanmar Now ရဲ့ ရေးသားဖော်ပြချက်မှာလည်း ကျောက်တော်မြို့နယ်၊ ကြောင်ဖိုကျေးရွာကို နိုဝင်ဘာ ၂၈၊ နံနက် ၁၀ နာရီခွဲခန့်က လေယာဥ်ဖြင့် ဗုံးကြဲတာကြောင့် ဒေသခံ ၆ ဦးသေဆုံးပြီး ၁၀ ဦးကျော် ဒဏ်ရာရရှိတယ်လို့ သတင်းဖော်ပြထားပါတယ်။ သေဆုံးသူတွေထဲမှာ အမျိုးသားတစ်ဦးနှင့် အမျိုးသမီးငါးဦးတို့ဖြစ်ပြီး အမျိုးသားသုံးဦးနှင့် အမျိုးသမီး ခုနစ်ဦး တို့ ဒဏ်ရာရတဲ့အပြင် လူနေအိမ် လေးဆောင်လုံးဝပျက်စီးသွားတယ်လို့ ရေးသား ဖော်ပြထားပါတယ်။
Myanmar Now သတင်းအပြည့်အစုံကို ဖတ်ရှုရန်
ဒီသတင်းကိုပဲ အခြားပြည်တွင်းသတင်းဌာနတစ်ခုဖြစ်တဲ့ DVB ကနေလည်း နိုဝင်ဘာလ ၂၈ ရက်နေ့မှာ ကျောက်တော်မြို့နယ် ကြောင်ဖိုကျေးရွာနဲ့ အမှတ် ၃၇၇ အမြောက်တပ်စခန်းဟောင်းအနီးကို စစ်ကောင်စီက ဒီနေ့ နိုဝင်ဘာ ၂၈ ရက် မနက် ၁၀ နာရီခွဲဝန်းကျင်မှာ ဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်တာကြောင့် ကလေးငယ် (မိန်းကလေး) တယောက်အပါအဝင် အရပ်သား ၆ ယောက်သေဆုံးပြီး ၁၀ ဦးကျော် ဒဏ်ရာရရှ်ိတယ်လို့ ရေးသားဖော်ပြထားပါတယ်။
DVB သတင်းအပြည့်အစုံကို ဖတ်ရှုရန်
နောက်ထပ် နိုင်ငံတကာသတင်းမီဒီယာတစ်ခုဖြစ်တဲ့ BBC Burmese ကနေလည်း “အာရက္ခတပ်တော် အေအေထိန်းချုပ်ထားတဲ့ ရခိုင်ပြည်နယ်၊ ကျောက်တော်မြို့နယ်ထဲက ကြောင်ဖို၊ နန်းတက်၊ ပြောင်းဆိပ်နဲ့ ပန်းဖဲချောင်းရွာအစပ်နေရာတွေကို စစ်တပ်က ဒီနေ့ မနက်ပိုင်းမှာ လေကြောင်းဗုံးကြဲ လို့ ၆ ဦးသေဆုံးပြီး ၁၀ဦးထက်မနည်း ဒဏ်ရာရရှိခဲ့ပြီး၊သေဆုံးသူတွေထဲမှာ အမျိုးသမီး ၅ ဦးပါဝင်ပြီး ဒဏ်ရာရသူတွေမှာ ကလေးငယ်တွေလည်းပါဝင်ပါတယ်။” လို့ ရေးသားဖော်ပြထားပါတယ်။
BBC Burmese သတင်းအပြည့်အစုံကို ဖတ်ရှုရန်
စိတ်ချယုံကြည်ရတဲ့ သတင်းမီဒီယာတွေရဲ့ ရေးသားဖော်ပြချက်တွေအရ ကျောက်တော်မြို့နယ် ကြောင်ဖိုကျေးရွာကို စစ်ကောင်စီဖက်ကနေ လေကြောင်းတိုက်ခိုက်ခဲ့တာကြောင့် သေဆုံးတဲ့သူတွေထဲမှာ ၅ နှစ်အရွယ်မိန်းကလေးငယ်တစ်ယောက် အပါအဝင် အမျိုးသမီးတွေပါဝင်နေပြီးတော့ ထိခိုက်ဒဏ်ရာရရှိသူတွေထဲမှာလည်း ကလေးငယ် အသက်မပြည့်ကြသေးတဲ့ ကလေးသူငယ်တွေနဲ့ အရပ်သားပြည်သူတွေသာဖြစ်ကြတာကို တွေ့ရပါတယ်။
▪️သုံးသပ်ချက်
စစ်ကောင်စီဝါဒဖြန့် မီဒီယာတွေမှာ ပျံံ့နှံ့လျက်ရှိတဲ့ ပို့စ်ကို ဒေသတွင်းသတင်းဌာနတွေရဲ့ ရေးသားဖော်ပြချက်တွေ၊ ပြည်တွင်းသတင်းဌာနတွေရဲ့ ရေးသားဖော်ပြချက်တွေနဲ့ တိုက်ကြည့်တဲ့အခါ စစ်ကောင်စီဝါဒဖြန့် မီဒီယာတွေမှာ ပျံ့နှံ့နေသလိုမျိုး စစ်ကောင်စီရဲ့ လေကြောင်းတိုက်ခိုက်ခံရတာကြောင့် သေဆုံးတဲ့သူတွေဟာ အာရက္ခတပ်တော်ရဲ့ စစ်သားဖြစ်တယ် ဆိုတာကို မတွေ့ရှိရပါဘူး။
လေကြောင်းတိုက်ခိုက်လို့ သေဆုံးတဲ့ထဲမှာ အသက်မပြည့်သေးတဲ့ ကလေးသူငယ်တွေအများစု ပါဝင်နေပြီးတော့ ထိခိုက်ဒဏ်ရာရရှိတဲ့ထဲမှာလည်း အသက်မပြည့်သေးတဲ့ ကလေးငယ်တွေပါ ပါဝင်နေတာကို တွေ့ရပါတယ်။
ယခင်ကလည်း စစ်ကောင်စီဝါဒဖြန့်ချန်နယ်တွေကနေ ဖော်ပြထားတဲ့ ပို့စ်တွေဟာ စစ်ကောင်စီရဲ့ လူအခွင့်အရေးချိုးဖောက်မှုတွေနဲ့ စစ်ရာဇဝတ်မှုတွေကို ဖုံးကွယ်ရာမှာ အသုံးချဖို့အတွက် လေကြောင်းတိုက်ခိုက်ခံရမှုအတွင်း ပျက်စီးသွားတဲ့ နေအိမ်တွေနဲ့ အဆောက်အအုံတွေကို အေအေနဲ့ ဆက်စပ်တယ်ဆိုတယ်ပြီးတော့ လိုသလို ပုံဖော်ပြီး ရေးသားနေတဲ့ မှားယွင်းတင်ပြတဲ့ သတင်းမှားအမျိုးအစားသာဖြစ်ပါတယ်။
လက်ရှိ စစ်ကောင်စီဟာ ရခိုင်ပြည်နယ်မှာ လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုတွေကို ဆက်တိုက်ပြုလုပ်လျက်ရှိပြီးတော့ အရပ်သားပြည်သူတွေအပေါ်မှာ စစ်ရာဇဝတ်မှုနဲ့ လူအခွင့်အရေးချိုးဖောက်မှုတွေကို ကျုးလွန်လျက်ရှိပြီးတော့ ဒီကျုးလွန်မှုတွေကို စစ်ကောင်စီဝါဒဖြန့် မီဒီယာတွေပေါ်ကနေ ရည်ရွယ်ချက်ရှိရှိနဲ့ ဖုံးကွယ်ဖို့ ကြိုးစားလာတာကိုပါ တွေ့ရှိရပါတယ်။
ယခင်ကလည်း စစ်ကောင်စီချန်နယ်တွေကနေ လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုတွေ ပြုလုပ်ပြီးရင် ဝါဒဖြန့်တာတွေကိုလည်း Akyab Post ဖက်ကနေ စုံစမ်းဖော်ထုတ်ပြီး ရေးသားနိုင်ခဲ့ပါတယ်။
Akyab Post ဖက်မှ စစ်ဆေးထားသော သတင်းမှား-
လက်ရှိရခိုင်ဒေသတွင်းမှာ ဖုန်း၊ အင်တာနက်လိုင်းအခက်အခဲတွေကြောင့် သတင်းအချက်အလက် စီးဆင်းမှုမှာ နှေးကွေးလျက်ရှိပြီးတော့၊ ရရှိထားတဲ့ သတင်းအချက်အလက်တွေကိုလည်း သေချာစီစစ်ပြီးမှ လက်ခံကြဖို့ တိုက်တွန်းလိုပါတယ်။
စာဖတ်သူတွေအနေနဲ့သတင်းတု/သတင်းမှားဖြစ်တယ်လို့ သံသယရှိရင်ပဲဖြစ်ဖြစ်၊ မှန်ကန်တဲ့သတင်း ဟုတ်၊ မဟုတ်အတည်ပြု မေးမြန်းလိုရင်ပဲဖြစ်ဖြစ်၊ Fact Checking ပြုလုပ်ပေးတဲ့ သတင်းဌာန/အဖွဲ့အစည်း တွေရဲ့ Chat Box ကနေ သွားရောက်မေးမြန်းကြဖို့ တိုက်တွန်းလိုပါတယ်။
