ဆန္ဒပြပွဲတွင် မင်းအောင်လှိုင် အသုဘပွဲပြုလုပ်ခဲ့၍ ငလျင်လှုပ်ဆိုသည့် ဝါဒဖြန့်ချိမှု

ဆန္ဒပြပွဲတွင် မင်းအောင်လှိုင် အသုဘပွဲပြုလုပ်ခဲ့၍ ငလျင်လှုပ်ဆိုသည့် ဝါဒဖြန့်ချိမှု

၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ ဧပြီလ ၁ ရက်

ခမ်းသားငေါဝ်း /MFCN/The Red Flag

Fact Check – အချက်လက်စစ်ဆေးခြင်း

၂၀၂၅ – စစ်ကိုင်းမှ လှုပ်ခတ်ခဲ့သော ရစ်ချ်တာ စကေး ၇ ဒဿမ ၇ အဆင့်ရှိ ငလျင်ကြောင့် မြန်မာနိုင်ငံတွင် လူနေအိမ်များ၊ ရှေ့ဟောင်းစေတီများ၊ လမ်းတံတားများ ပျက်ဆီးဆုံးရှုံးမှုများရှိနေပြီး အဆောက်အဦး ပြိုကျမှုကြောင့် သေဆုံးသူများလည်း အများအပြားရှိနေပါသည်။ 

မတ်လ ၂၈ ရက်နေ့တွင် ဖြစ်ပွားခဲ့သည့် မြေငလျင်လှုပ်ခတ်မှုကို စစ်ကောင်စီ အားပေးအားမြောက်သူများမှ သတင်းအမှားဖြန့်ဝေမှုများနှင့် သရော်စာ (လှောင်ပြောင်စာ)  များ ရေးသားဖြန့်ဝေနေပါသည်။ ၂၀၂၁ ဆန္ဒပြမှု၌ စစ်ကောင်စီ၏ ခေါင်းဆောင်မင်းအောင်လှိုင်ကို အသုဘပွဲကျင်းပပေးတဲ့ ဓာတ်ပုံအဟောင်းဖြင့် ဖေ့ဘွတ်ပေါ်တွင် ပြန်လည်တင်ထားပြီး “မလုပ်သင့်တာတွေ သူတို့လုပ်ခဲ့ကြတယ်” (မူရင်းဖြန့်ဝေမှု) ဆိုပြီး မတ်လ ၃၁ ရက်နေ့တွင် ဖြန့်ဝေထားပါသည်။

မသေးသေးတဲ့မင်းအောင်လှိုင်ကို အသုဘပွဲကျင်းပကာ ဆန္ဒပြခဲ့လို့ ယခုလို မြေငလျင်လှုပ်ရခြင်းဖြစ်တယ် ဆိုသည့် အဓိပ္ပာယ်ဖြင့် ရေးသားဖြန့်ဝေထားခြင်းဖြစ်တယ်လို့ ခမ်းသားငေါဝ်းမှ ယူဆရပါသည်။ 

ထိုအကြောင်းအရာကို စစ်ကောင်စီ အားပေးအားမြောက်သူမှ အဖွဲ့ဝင် ၁ သိန်းကျော်ရှိသည့် တောင်ကြီး သား/သူများ ဆုံစည်းရာ/ Taunggyi Thar/Thu Group တွင် အမည်မဖော်လိုသူတစ်ဦးမှ ဝင်ရောက်ဖြန့်ဝေထားခြင်းဖြစ်ပါသည်။ ၄င်း၏ ဖြန့်ဝေမှုကို မှတ်ချက်ပေးသူ ၆၉ ဦးရှိပြီး ရီအက်ပေးသူ ၁၉၃ ဦးနှင့် ထပ်ဆင့်မျှဝေသူ ၁၉ ဦးထိ ရှိနေသည်ကို တွေ့ရှိရပါသည်။ 

သတင်းအမှား ဖြန့်ဝေထားသည့် လင့်- https://archive.ph/HWkMu

ထိုအကြောင်းအရာကို Myanmar Fact-Checking Network (MFCN) အဖွဲ့ဝင်ဖြစ်သည့် ခမ်းသားငေါဝ်းမှ လက်ရှိ မြေငလျင်ဘာကြောင့် ဖြစ်ပွားခဲ့သည့် အကြောင်းအကြားအရာနှင့် စိစစ်ကြည့်သည့်အခါ ဝါဒဖြန့်ချိထားသည့် သတင်းအမှား ဖြစ်ကြောင်း စစ်ဆေးတွေ့ရှိရပါသည်။ 

သတင်းစိစစ်ချက် 

မြန်မာနိုင်ငံစစ်ကိုင်းမြို့မှာ ဗဟိုပြုပြီး လှုပ်ခတ်သွားခဲ့သည့် မတ်လ ၂၈ ရက်နေ့က မြေငလျင်ဘာကြောင့် လှုပ်ခတ်သွားခဲ့လဲ ကို ဘီဘီစီ မြန်မာပိုင်းမှ ဗီဒီယိုဖြင့်ရှင်းပြထားသည်ကို တွေ့ရပါသည်။ “မြန်မာနိုင်ငံသည် အဓိက ငလျင်ကြော (၄) ခု ဆုံတဲ့နေရာတွင် ရှိနေသည်အတွက် ကမ္ဘာမြေကြီးရဲ့ မြေသားလွာတွေက အပိုင်းကြီး တွေ စုနေပြီး သူတို့ အချင်းချင်းပွတ်တိုက်မှုတွေ ရှိနေပါသည်။ ပွတ်တိုက်မိတဲ့အခါ ပွတ်အားဖြစ်လာပြီး အဲဒီပွတ်အားတွေကြောင့် မြေငလျင် လှုပ်စေခဲ့တာပါ” လို့ ရှင်းပြထားပါသည်။ “ အခု လှုပ်သွားတဲ့ မြေငလျင်က မြန်မာနိုင်ငံထဲက အဓိက ငလျင်ကြောကြီး ဖြစ်သွားတဲ့အပြင် ဒီလောက်ပြင်းအားကြီးရတာက ငလျင်ရဲ့ဗဟိုချက်က မြေအောက်မှာ အတော်လေ တိမ်တဲ့ အတွက် ၁၀ ကီလိုမီတာဘဲ ရှိတဲ့အတွက်ကြောင့်” လို့လည်း  မတ်လ ၂၈ ရက်နေ့ တွင် ဖော်ပြထားပါသည်။  

BBC Burmese သတင်းလင့် – https://shorturl.at/3SB4k

မြန်မာနိုင်ငံတွင် လှုပ်ခဲ့သည့် ငလျင်သမိုင်းတွင် အများအပြားရှိခဲ့ပြီး အင်အားအကြီးဆုံး ရစ်ချ်တာ စကေး(၈)လောက် ရှိခဲ့ဖူးကြောင်း၊ ငလျင်လှုပ်သည့်နေရာတွင် ပိုခံစားရတာက အဆောက်အဦးများသည့် နေရာနှင့် လူဦးရေ ထူထပ်သည့်နေရာ၊ မြေပြင်ချိုင့်ဝှမ်းလွင်ပြင် ဖြစ်သည့်နေရာနှင့် မြေဆီလွှာ ပျော့သည့်နေရာ တို့မှာ ပိုမိုအထိနာခဲ့သည့် ထုံးစံများ ရှိပါကြောင်းကို မြေငလျင် ပညာရှင် ဦးသူရထွန်း မှ မတ်လ ၂၈ ရက်နေ့တွင် ဒီဗီဘီ သတင်းဌါနမေးမြန်းမှုကို ဖော်ပြထားပါသည်။ 

DVB TV News သတင်းလင့် –https://shorturl.at/8R0M1

ငလျင်များသည် မြေအောက်ရှိ သဘာဝ အပြောင်းအလဲများကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာခြင်းဖြစ်ကြောင်းနှင့် ငလျင်သည် အခြားသဘာဝကဲ့သို့ ကြိုတင်ခန့်မှန်းရန် ခက်ခဲသည့်အတွက် ပြင်ဆင်ချိန် နည်းပါးကြောင်းကို ရုပ်ပုံနှင့်တကွ Yangon times မှ ရှင်းပြထားသည်ကို ကြည့်ရှု့နိုင်ပါသည်။ 

Yangon Times ၏ ရှင်းပြချင် လင့် – https://shorturl.at/lHLex

ငလျင်လှုပ်တော့မယ် ဆိုရင်  Main Short မလာခင်မှာ Flow Short ငလျင်အငယ်လေးတွေ အရင်ဆုံးလှုပ်ပြီး အကြီးလှုပ်ပါတယ် အကြီးလှုပ်ပြီးရင် After Short ငလျင်ငယ်တွေ ထပ်လှုပ်ရင်း တဖြည်းဖြည်းချင်း ပျောက်သွားတယ် ဒါက ဖော်မြူလာအတိုင်းလှုပ်နေခြင်းဖြစ်ကြောင်း မြန်မာနိုင်ငံ ငလျင်ကော်မတီ ဒေါ်လှလှအောင်မှ မတ်လ ၃၁ ရက်နေ့တွင် MI Radio မှ ဖော်ပြထားသည်ကို တွေ့ရပါသည်။ 

MI Radio ၏ဖော်ပြချက်လင့် –https://shorturl.at/JKGCG

သုံးသပ်ချက် 

စစ်ကိုင်းပြတ်ရွေ့ကြောမှ ရစ်ချ်တာ စကေး ၇ ဒဿမ ၇ အဆင့်ရှိ မြေငလျင် မတ်လ ၂၈ ရက်နေ့တွင် လှုပ်ခတ်သွားသည့်မှာ သတင်းမှန် ဖြစ်ပါသည်။ မြေငလျင်သည် ကမ္ဘာမြေအောက်ရှိ သဘာဝ မြေသားလွှာ အပိုင်းများ အချင်းချင်းပွတ်တိုက်မှုမှ တဆင့် မြေငလျင် ဖြစ်ပေါ်စေခြင်း ဖြစ်ကြောင်းကို မြေငလျင် ပညာရှင်များမှ ရှင်းပြထားပါသည်။ 

စစ်ကောင်စီ အားပေးအားမြောက်သူများက ဖြန့်ဝေထားသည့်အတိုင်း “မင်းအောင်လှိုင်၏ အသုဘပွဲကို မလုပ်သင့်ဘဲ လုပ်ခဲ့လို့” မြေငလျင်လှုပ်ခဲ့တယ် ဆိုသည့် အကြောင်းအရာမှာ ဝါဒဖြန့်ချိသည့် အကြောင်းအရာသာ ဖြစ်ပါသည်။ 

မြန်မာနိုင်ငံ အင်အားပြင်းမြေငလျင်လှုပ်ခတ်မှုကြောင့် လက်ရှိနောက်ဆုံးရရှိထားသော သတင်းအချက်အလက်အရ နိုင်ငံတဝှမ်း သေဆုံးသူ (၃,၆၄၃) ဦး၊ ဒဏ်ရာရှိသူ (၄,၅၇၅)ဦးအထိရှိလာပြီး ဖြစ်ပါသည်။ 

ထိခိုက်ပျက်စီးမှု များပြားလွန်းသဖြင့်  ပြိုကျပျက်စီးနေသော  အဆောက်အဦးများအတွင်း  ရှာဖွေရေးနှင့် ကယ်ဆယ်ရေးရေးလုပ်ငန်းများကို ဆက်လက်လုပ်ဆောင်နေဆဲဖြစ်၍ လူသေဆုံးမှုနှင့် ထိခိုက်ဒဏ်ရာရရှိသူ အရေအတွက်မှာ ပိုမိုများပြားလာနိုင်သည်။

သတိပြုရန် 

Myanmar Fact-checking Network စာဖတ်ပရိတ်သတ်များအနေဖြင့် အွန်လိုင်းလူမှုပေါ်ရှိ သတင်းအချက်အလက် အကြောင်းအရာ များကို အလွယ်တကူမယုံကြည်ဘဲ လွတ်လပ်ပြီး အမှီခိုကင်းသည့် သတင်းမီဒီယာဌါနမှ သတင်းများကို ဝင်ရောက်ဖတ်ရှုရန် အကြံပြု တိုက်တွန်းလိုပါသည်။ 

ဒါအပြင် နောက်ပိုင်းတွင် မီဒီယာ အယောင်ဆောင်လာ ကြသည့် ဝါဒဖြန့်ချိသူများကိုလည်း သတိထားရန် ထပ်မံတိုက်တွန်းလိုပါသည်။

သတင်းအမှား အကြောင်းအရာဟု သံသယရှိပါက ခမ်းသားငေါဝ်း ဖေ့လ်ဘွတ် (facebook page) နှင့် Myanmar Fact-checking Network (facebook page)  ၏ မက်ဆေ့ဘောက်သို့ အချိန်မရွေး ပေးပို့မေးမြန်းနိုင်ပါသည်။

Myanmar Fact-checking Network အဖွဲ့ဝင်တွေ အချက်အလက်စစ်ဆေးထားတဲ့ သတင်းတွေကို ဒီနေရာမှာ ဝင်ရောက်ဖတ်ရှုနိုင်ပါတယ်။

Web – https://myanmarfactcheckingnetwork.org/

Fb – https://www.facebook.com/myanmarfactcheckingnetwork

#MFCN #RedFlag # #FactCheck #Mis_Disinformation#  #ခမ်းသားငေါဝ်း