ပုဏ္ဏားကျွန်းမြို့နယ်လေကြောင်းတိုက်ခိုက်ခံရမှုအတွင်း သေဆုံးသူများမှာ အေအေတပ်သားများဆိုသည့် သတင်းအမှား 

၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ မတ်လ ၂၈ ရက်

(Fact Check)

Akyab Post / The Red Flag

စစ်ကောင်စီဖက်မှနေ မတ်လ ၂၅ ရက်နေ့မှာ လေကြောင်းတိုက်ခိုက်လို့ ပုဏ္ဏားကျွန်းမြို့နယ် အောင်ဖြူပြင်ကျေးရွာက သေဆုံးခဲ့တဲ့ ဒေသခံတွေဟာ၊ အရပ်သားပြည်သူတွေမဟုတ်ပဲ အေအေတပ်သားတွေသာဖြစ်တယ် ဆိုတဲ့ ပို့စ်တွေဟာ စစ်ကောင်စီဝါဒဖြန့်ချန်နယ်တွေမှာ ပျံ့နှံ့လျက်ရှိပါတယ်။ 

တယ်လီဂရန်မှာ  ရခိုင်ဒေသနဲ့ ပတ်သက်ပြီး သတင်းတုသတင်းမှားတွေကို ဖြန့်လေ့ရှိတဲ့ စစ်ကောင်စီရဲ့ ဝါဒဖြန့် ချန်နယ်တစ်ခုဖြစ်တဲ့ Min Chit Oo ချန်နယ်ကနေ မတ်လ ၂၅ ရက်နေ့မှာ “ စစ်ရှောင်တွေ အရပ်သားတွေဆိုပဲ၊ ရွာသားတွေက ပြီးခဲ့တဲ့နှစ်တည်းက AA အဲ့ဒီမှာ အခြေချနေလို့ အဲ့ဒီရွာကနေ အကုန်ပြေးကုန်တာဟ၊ ရွာမှာအခုရောက်နေတာက ရသေ့တောင်နဲ့ ကျောက်တော်က ရောက်နေတဲ့ AA ကကောင်တွေ မင်းတို့ဆိုသည်မှာလည်း သေရင် အရပ်သားကိုဖြစ်သွားကြရော” (မူရင်းအရေးအသား) ဆိုပြီး ပို့စ်ဖြန့်ထားပါတယ်။ 

Min Chit Oo – https://archive.ph/lyTEG 

Min Chit Oo ချန်နယ်ကနေ ဖြန့်ထားတဲ့ ပို့စ်ကို akyab post ကနေ လေ့လာစောင့်ကြည့်နေတဲ့ မတ်လ ၂၇ ရက်နေ့အထိ  ဝင်ရောက်ကြည့်ရှုသူ ၁၁၇၀၀ ကျော်နဲ့ reaction ပြုလုပ်သူ ၃၅၀ ဦးထိ ရှိပြီးတော့ စစ်ကောင်စီရဲ့ အခြားဝါဒဖြန့် ချန်နယ်တွေဖြစ်တဲ့ People Media မှာလည်း လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ဆက်လက်ပြီးတော့  ပျံ့နှံ့လျက်ရှိပါတယ်။​

People Media –  https://archive.ph/QHSUb 

အဲဒီသတင်းနဲ့ပတ်သက်လို့ Myanmar Fact-checking Network အဖွဲ့ဝင်ဖြစ်တဲ့ Akyab Post က စစ်ဆေးကြည့်တဲ့အခါ ပုဏ္ဏားကျွန်းမြို့နယ် လေကြောင်းတိုက်ခိုက်ခံရတာ​ကြောင့် သေဆုံးတဲ့သူတွေနဲ့ ထိခိုက်ဒဏ်ရာရရှိသူတွေဟာ အေအေစစ်သားဖြစ်တယ်ဆိုတဲ့ သတင်းက သတင်းမှားဆိုတာကို စိစစ်သိရှိရပါတယ်။

သတင်းစိစစ်ချက် 

စစ်ကောင်စီဝါဒဖြန့် တယ်လီဂရန်ချန်နယ်တွေမှာ ပျံံ့နှံ့လျက်ရှိတဲ့ ပိုစ့်ကို Akyab Post ရဲ့ Fact Check Team ကနေ Google Advenced Search Tools အပါအဝင် သတင်းမီဒီယာတွေရဲ့ ရေးသားဖော်ပြချက်တွေနဲ့ ဒေသခံတွေကို မေးမြန်းပြီးတော့ စစ်ဆေးခဲ့ပါတယ်။

Google မှာ ပုဏ္ဏားကျွန်း အောင်ဖြူပြင် လေကြောင်းတိုက်ခိုက်ခံရဆိုပြီး Keywords နဲ့ ရှာဖွေကြည့်လိုက်တဲ့အခါ မတ်လ ၂၅ ရက်နေ့ ညနေ ၇ နာရီအချိန်မှာ ပုဏ္ဏားကျွန်းမြို့နယ် အောင်ဖြူပြင်ကျေးရွာမှာ စစ်ကောင်စီရဲ့ လေကြောင်းတိုက်ခိုက်ခံရလို့ အရပ်သား ၄ဦး သေဆုံးပြီး ၁၃ ဦးထိခိုက်ဒဏ်ရာရရှိတယ်ဆိုတဲ့ သတင်းတွေကို စိတ်ချယုံကြည်ရတဲ့ သတင်းဌာနေတွေမှာ ရေးသားဖော်ပြထားတာကိုတွေ့ရပါတယ်။​

ရခိုင်ဒေသအခြေစိုက် သတင်းမီဒီယာတစ်ခုဖြစ်တဲ့ နိရဉ္စရာသတင်းဌာနကနေ “ ရခိုင်ပြည်၊ ပုဏ္ဏားကျွန်းမြို့နယ်၊ အောင်ဖြူပြင်ကျေးရွာကို စစ်ကောင်စီက ဗုံးကြဲမှုကြောင့် စစ်ဘေးရှောင်လေးယောက်သေဆုံးပြီး ဆယ်နှစ်အောက်ကလေးငယ်လေးယောက်အပါအဝင် စစ်ရှောင် ၁၃ ယောက် ဒဏ်ရာရရှိ” ဆိုပြီး ရေးသားဖော်ပြထားပါတယ်။​

အောင်ဖြူပြင်ကျေးရွာ လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုအတွင်းမှာ သေဆုံးသွားတဲ့ စစ်ဘေးရှောင်တွေကတော့ ပုဏ္ဏားကျွန်းမြို့၊ လိပ်ကုန်းပြင်ရပ်ကွက်က ဖခင်ဖြစ်သူ ဦးသန်းမောင် (၅၃)နှစ်၊ မိခင် ဒေါ်မယေ (၄၅)နှစ်၊ သား မောင်သက်ကျော် (၁၉) နှစ်တို့မိသားစုသုံးယောက်နဲ့ အောင်ဖြူပြင်ရွာမှာ ဖုန်းအရောင်းဆိုင်ဖွင့်ထားတဲ့ ပုဏ္ဏားကျွန်းမြို့နယ်၊ ယိုးတရုပ်ကျေးရွာက ကိုရဲလင်းစိုး(၂၅)နှစ်တို့ဖြစ်တယ်လို့လည်း နိရဉ္စရာသတင်းက ဖော်ပြပါတယ်။ 

ဒါ့အပြင် လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုအတွင်း ဒဏ်ရာရရှိတဲ့သူတွေထဲမှာ ဆယ်နှစ်အောက် ကလေးငယ် ကလေးငယ် မရွှေရီဝင်း (၂) နှစ်၊ မောင်မျိုးမြတ်ကျော် (၆)နှစ်၊ တန်းခိုးကျေးရွာက မောင်ဘိုနိုင်ငြိမ်း (၃)နှစ်နဲ့ မဦးဆန်းမေ (၉)နှစ် လေးဦိးတို့လည်း ပါဝင်ပါတယ်။ 

နိရဉ္စရာ၏ သတင်းအပြည့်အစုံကို ဖတ်ရှုရန် – https://burmese.narinjara.com/news/detail/67e39a873d17d1864c2086f1?fbclid=IwY2xjawJRvGNleHRuA2FlbQIxMAABHWZPMpfhonoKqvufnog-iy9wyhY89poRYjCFENkNY1FsZxmvGVSkvUDrgg_aem_v08qeJjn95xsv3r-4gtsqw 

ဒီသတင်းကို ရခိုင်ဒေသအခြေစိုက် သီးခြားလွတ်လပ်တဲ့ သတင်းဌာနတစ်ခုဖြစ်တဲ့ Border News Agency ကနေလည်း ပုဏ္ဏားကျွန်းမြို့နယ် အောင်ဖြူပြင်ကျေးရွာ  လေကြောင်းတိုက်ခိုက်ခံရမှု အတွင်းမှာ အသက်မပြည့်သေးတဲ့ ကလေးငယ်တွေနဲ့ သေဆုံးမှုရှိကြောင်းကိုလည်း ဖော်ပြထားပါတယ်။ 

Border News Agency ၏ သတင်းအပြည့်အစုံကို ဖတ်ရှုရန် – https://bnanews.net/news/4428/?fbclid=IwY2xjawJRuoRleHRuA2FlbQIxMAABHUqnjoYP3p8tXiao3nqRyTbngmcrdZpDRierWkVHfxdZYA1jIHN4qZ7cSg_aem_6gMoyjohbivD_2PBIy2tJw 

နောက်ထပ်ယုံကြည်စိတ်ချရတဲ့ ပြည်တွင်းသတင်းမီဒီယာတွေဖြစ်တဲ့ Myanmar Now သတင်းဌာနမှာလည်း ပုဏ္ဏားကျွန်းမြို့နယ် အောင်ဖြူပြင်မှာ စစ်ကောင်စီဖက်မှ လေကြောင်းတိုက်ခိုက်လို့ အရပ်သားပြည်သူတွေ သေဆုံးမှုရှိတယ်လို့ ဖော်ပြပါတယ်။ 

Myanmar Now ၏ သတင်းအပြည့်အစုံကို ဖတ်ရှုရန် – https://myanmar-now.org/mm/news/62094/ 

လေကြောင်းတိုက်ခိုက်ခံရမှုအတွင်းမှာ သေဆုံးသူတွေနဲ့ ဒဏ်ရာရရှိသူတွေဟာ အေအေစစ်သားတွေလားလို့ စစ်ဘေးရှောင်ပံ့ပိုးကူညီသူတွေကို Akyab Post ဖက်ကနေ မေးမြန်းကြည့်တဲ့အခါမှာလည်း “ လေကြောင်းတိုက်ခိုက်ခံရလို့ ဒဏ်ရာရတာနဲ့ သေတဲ့ အထဲမှာ ကလေးငယ်ငယ်လေးတွေပါတယ်၊ အသက်ကြီးတဲ့ လူကြီးပိုင်းတွေပါပါတယ်၊ အေအေကဆိုတာမဟုတ်ပါဘူး၊ အကုန်စစ်ဘေးရှောင်နဲ့ ပြည်သူတွေပါ” လို့ အရပ်သားပြည်သူတွဖြစ်ကြောင်း Akyab Post ကို အတည်ပြုပါတယ်။ 

သုံးသပ်ချက်

စစ်ကောင်စီဝါဒဖြန့် မီဒီယာတွေမှာ ပျံံ့နှံ့လျက်ရှိတဲ့ ပို့စ်ကို ဒေသတွင်းသတင်းဌာနတွေရဲ့ ရေးသားဖော်ပြချက်တွေ၊ ပြည်တွင်းသတင်းဌာနတွေအပါအဝင်ဒေသခံတွေရဲ့ အတည်ပြုချက်တွေနဲ့ တိုက်ကြည့်တဲ့အခါ စစ်ကောင်စီဝါဒဖြန့် မီဒီယာတွေမှာ ပျံံ့နှံ့နေသလိုမျိုး လေကြောင်းတိုက်ခိုက်ခံရတာ​ကြောင့် သေဆုံးတဲ့သူတွေနဲ့ ထိခိုက်ဒဏ်ရာရရှိသူတွေဟာ အေအေစစ်သားတွေမဟုတ်ပဲ အရပ်သားပြည်သူတွေဖြစ်နေတာကို  Akyab Post  ဖက်ကနေ စုံစမ်းဖော်ထုတ်နိုင်ခဲ့ပါတယ်။  

ပုဏ္ဏားကျွန်းမြို့နယ် အောင်ဖြူပြင်ကျေးရွာကို စစ်ကောင်စီဖက်ကနေ လေကြောင်းတိုက်ခိုက်တာကြောင့် အမှန်တကယ်ထိခိုက်သေဆုံးပြီး ဒဏ်ရာရရှိသူတွေဟာ အရပ်သားပြည်သူတွေသာ ဖြစ်တယ်လို့ သတင်းဌာနတွေမှာ ဖော်ပြထားပါတယ်။

ရရှိထားတဲ့ သတင်းအချက်အလက်တွေကို အတည်ပြုရရင် စစ်ကောင်စီဝါဒဖြန့်မီဒီယာတွေမှာ ပျံ့နှံ့နေတဲ့ ပို့စ်တွေဟာ လိုရာဆွဲပြီး ရေးသားထားတဲ့ ဆက်စပ်သတင်းမှားအမျိုးအစားဖြစ်ပါတယ်။

လက်ရှိ စစ်ကောင်စီဟာ ရခိုင်ပြည်နယ်မှာ လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုတွေကို ဆက်တိုက်ပြုလုပ်လျက်ရှိပြီးတော့ အရပ်သားပြည်သူတွေအပေါ်မှာ စစ်ရာဇဝတ်မှုနဲ့ လူအခွင့်အရေးချိုးဖောက်မှုတွေကို ကျုးလွန်လျက်ရှိပြီးတော့ ဒီကျုးလွန်မှုတွေကို စစ်ကောင်စီဝါဒဖြန့် မီဒီယာတွေပေါ်ကနေ ရည်ရွယ်ချက်ရှိရှိနဲ့ ဖုံးကွယ်ဖို့ ကြိုးစားလာတာကိုပါ တွေ့ရှိရပါတယ်။

ယခင်က စစ်ကောင်စီချန်နယ်တွေကနေ လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုတွေ ပြုလုပ်ပြီးရင် ဝါဒဖြန့်တာတွေကိုလည်း Akyab Post ဖက်ကနေ စုံစမ်းဖော်ထုတ်ပြီး ရေးသားနိုင်ခဲ့ပါတယ်။ 

Akyab Post ဖက်မှ စစ်ဆေးထားသော သတင်းမှားများကို ဝင်ရောက်ဖတ်ရှုရန် – https://www.facebook.com/share/p/15rjTRg47P/ 

လက်ရှိရခိုင်ဒေသတွင်းမှာ ဖုန်း၊ အင်တာနက်လိုင်းအခက်အခဲတွေကြောင့် သတင်းအချက်အလက်စီးဆင်းမှုမှာ နှေးကွေးလျက်ရှိပြီးတော့၊ ရရှိထားတဲ့ သတင်းအချက်အလက်တွေကိုလည်း သေချာစီစစ်ပြီးမှ လက်ခံကြဖို့ တိုက်တွန်းလိုပါတယ်။

စာဖတ်သူတွေအနေနဲ့သတင်းတု/သတင်းမှားဖြစ်တယ်လို့ သံသယရှိရင်ပဲဖြစ်ဖြစ်၊ မှန်ကန်တဲ့သတင်း ဟုတ်၊ မဟုတ်အတည်ပြု မေးမြန်းလိုရင်ပဲဖြစ်ဖြစ်၊ Fact Checking ပြုလုပ်ပေးတဲ့ သတင်းဌာန/အဖွဲ့အစည်း တွေရဲ့ Chat Box ကနေ သွားရောက်မေးမြန်းကြဖို့ တိုက်တွန်းလိုပါတယ်။

Myanmar Fact-checking Network အဖွဲ့ဝင်တွေ အချက်အလက်စစ်ဆေးထားတဲ့ သတင်းတွေကို ဒီနေရာမှာ ဝင်ရောက်ဖတ်ရှုနိုင်ပါတယ်။

Web – https://myanmarfactcheckingnetwork.org/

Fb – https://www.facebook.com/myanmarfactcheckingnetwork

#MFCN #RedFlag #Akyab Post  #FactCheck #Mis_Disinformation  #AA