၂၀၂၄ နိုဝင်ဘာလ ၉ ရက်၊ သျှမ်းသံတော်ဆင့်/ The Red Flag
ကိုးကန့်တပ်ဖွဲ့ MNDAA သည် လားရှိုးမြို့တွင် ဖမ်းဆီးထားသည့် စစ်သုံ့ပန်းမိသားစုများအား အစာရေစာ ဖြတ်တောက်၍ စစ်သင်တန်းရက်တိုတက်ရောက်မှသာ ထမင်းကျွေးကြောင်း ဖြန့်ချိနေသည်။
စစ်ကောင်စီအာပေး တယ်လီဂရမ် ဝါဒဖြန့်ချန်နယ်လ် Thazin Oo ချန်နယ်လ်မှ နိုဝင်ဘာလ ၄ ရက်နေ့တွင် ဖြစ်ချိခဲ့ပြီး “အတည်မပြုနိုင်သေးတဲ့ သတင်းတစ်ခုက ဖမ်းဆီးခံထားရတဲ့ မိသားစုတွေကို အစာရေစာ ဖြတ်တောက်ပြီး ရက်တိုစစ်သင်တန်းတတ်မှ ထမင်းကျွေးတာမျိုးတွေ လုပ်နေတယ်လို့ ကြားသိရပါတယ်” ဟု (မူရင်းအတိုင်း) ရေးသားဖြန့်ဝေခဲ့သည်။
ထိုသတင်းအမှားကို ကြည့်ရှုသူပေါင်း ၃၇,၀၀၀ ကျော်ပြီး Thazin Oo ချန်နယ်လ်အပြင် အခြားစစ်ကောင်စီအားပေး တယ်လီဂရမ် ဝါဒဖြန့်နယ်ချန်နယ်လ်ပါ ဖြန့်ချိထားသည်။
မူရင်းလင့်ခ် – https://archive.ph/qJWqL
ဆက်စပ် သတင်းအမှားလင့်ခ် – https://archive.ph/2ci3l
Myanmar Fact-checking Network အဖွဲ့ဝင် အချက်အလက်စစ်ဆေးသူများအနေဖြင့် အဆိုပါအကြောင်းအရာကို စစ်ဆေးကြည့်သည့်အခါ မှားယွင်းနေသည်ကို တွေ့ရသည်။
သတင်း စစ်ဆေးတွေ့ရှိချက်
လားရှိုးမြို့သိမ်းတိုက်ပွဲအတွင်း ဖမ်းမိရသည့် စစ်ကောင်စီတပ်ဖွဲ့ဝင်များနှင့် မိသားစုဝင် ၃၁ ဦးကို ကိုးကန့်တပ်မတော် MNDAA ကပြန်လွတ်ပေးခဲ့ကြောင်း MNDAA က အောက်တိုဘာလ ၂၀ ရက်နေ့တွင် ထုတ်ပြန်ထားသည်။
ထုတ်ပြန်ချက် – https://shorturl.at/zdzly
ဖမ်းဆီးရမိထားသည့် စစ်သုံ့ပန်းတချို့ ဒဏ်ရာရထားသဖြင့် နေရပ်မပြန်လိုသည့် မိသားစုဝင်များရှိခဲ့ပေမဲ့ ညှိနှိုင်းမှုကြောင့် အားလုံးကို နေရပ်ပြန်ပို့ဆောင်ပေးခဲ့ကြောင်း ကိုးကန့်တပ်ဖွဲ့နှင့်နီးစပ်သူ စစ်ရေးရင်းမြစ်တစ်ဦး၏ အတည်ပြုချက်ဖြင့် RFA သတင်းဌာနက အောက်တိုဘာလ ၂၀ ရက်နေ့တွင် သတင်းတစ်ပုဒ်ရေးသားဖော်ပြထားသည်။
ဆက်စပ်ဖတ်ရှု့ရန် – https://archive.ph/m7teU
ထိုသတင်းနဲ့ပတ်သက်၍ လားရှိုးမြို့ခံအမျိုးသမီးတစ်ဦးကို သျှမ်းသံတော်ဆင့်က ဆက်သွယ်မေးမြန်းရာတွင် “လေယာဉ်းဗုံးလာကြဲပြီးနောက်ပိုင်း စစ်သုံ့ပန်းနဲ့ တပ်မိသားစုဝင်တွေကို နေရာပြောင်းရွှေ့ထားတာရှိတယ်။ ဒါပေမဲ့ အစာရေစာဖြတ်တောက်ထားတယ်တော့ မကြားမိဘူး။ ပြီးခဲ့တဲ့ရက်ပိုင်း ရွာကလူတွေ ထမင်းကို အလှည့်ကျသွားချက်ပေးရသေးတယ်” ဟု ပြောသည်။
လားရှိုးမြို့သိမ်းတိုက်ပွဲအတွင်း ဖမ်းဆီးရမိသည့် စစ်ကောင်စီတပ်ဖွဲ့ဝင်များနှင့် မိသားစုဝင်များကို သြဂုတ် ၆ ရက်နေ့မှစတင်၍ ကိုးကန့်တပ်ဖွဲ့ MNDAA မှပြန်လွတ်ပေးလျက်ရှိရာ သြဂုတ် ၁၃ ရက်အထိ လူဦးရေ ၂,၀၀၀ ကျော် ပြန်လွတ်ပေးပြီးဖြစ်ကြောင်း MNDAA ၏ထုတ်ပြန်ချက်ကိုကိုးကားပြီး People’s Spring သတင်းဌာနက သြဂုတ် ၁၆ ရက်နေ့တွင် ဖော်ပြထားသည်။
သတင်းလင့်ခ် – https://archive.ph/KjdCk
သုံးသပ်ချက်
စစ်ကောင်စီ၏ လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုကြောင့် လားရှိုးမြို့တွင် ဖမ်းဆီးမိရသည့် စစ်သုံ့ပန်းနှင့် တပ်မိသားစုဝင်များကို MNDAA မှ နေရာပြောင်းရွှေ့ထားကြောင်း မှန်ကန်သည်။
သို့သော် စစ်သုံ့ပန်းနှင့် တပ်မိသားစုဝင်များကို MNDAA မှ အစာရေစာဖြတ်တောက်ထားခြင်း မရှိပေ။
ဒေသခံများ၏ပြောဆိုချက်အရ MNDAA မှဖမ်းဆီးရမိသော စစ်သုံ့ပန်းနှင့် တပ်မိသားစုဝင်များအတွက် ကျေးရွာမှဒေသခံများက အလှည့်ကျထမင်းသွားချက်ပေးရခြင်းမျိုးရှိကြောင်း သိရသည်။
ဒေသခံတွင်း သတင်းဌာနနှင့် လွတ်လပ်သည့် သတင်းဌာနတွင် ဤအကြောင်းအရာနှင့် ပတ်သက်၍ ယခုတိုင်ထိသတင်းဖော်ပြထားခြင်းလည်း မရှိပေ။
ထိုကြောင့် လားရှိုးမြို့တွင် ဖမ်းဆီးထားသည့် စစ်သုံ့ပန်းမိသားစုများကို MNDAA မှ အစာရေစာဖြတ်တောက်ဆိုသည့် ဖြန့်ချိမှုဟာ မှားယွင်းနေသည်။
Myanmar Fact-Checking Network စာဖတ်ပရိတ်သတ်တွေအနေဖြင့် လူမှုကွန်ရက် စာမျက်နှာများတွင် ဖော်ပြနေသည့် သတင်းများကို ချက်ချင်းမယုံကြည်ဘဲ စိတ်ချရသော သတင်းမီဒီယာများမှာ သွားရောက်ဖတ်ရှု့ကြရန် တိုက်တွန်းပါသည်။
သတင်းတု၊ သတင်းမှားဟု ယူဆရသည့် သတင်းတွေကိုလည်း Myanmar Fact-checking Network Facebook Chat Box မှဆစ်ဆင့် သတင်း၏ လင့်ခ် (သို့မဟုတ်) Screenshot ပုံပေးပို့ခြင်းဖြင့် စစ်ဆေးနိုင်ပါသည်။
Myanmar Fact-Checking Network အဖွဲ့ဝင်တွေရဲ့ အချက်အလက် စစ်ဆေးထားသည့် သတင်းတွေကိုလည်း အောက်မှာ ဖော်ပြထားသည် လင့်တွေမှာ ဝင်ရောက်ဖတ်ရှုနိုင်ပါသည်။
ဝက်ဘ်ဆိုဒ်လင့် – https://myanmarfactcheckingnetwork.org/
Facebook လင့် –https://www.facebook.com/myanmarfactcheckingnetwork
