သျှမ်းသံတော်ဆင့်၊ The Red Flag ၊ ၂၀၂၄ အောက်တိုဘာလ ၁၅ ရက်
ကိုးကန့်တပ်ဖွဲ့ MNDAA က ဒလန်ဟုစွပ်စွဲကာ ဖမ်းဆီးထားသူများကို ပထမအသုတ်အနေဖြင့် စီရင်သတ်ဖြတ်တော့မည်ဟု စစ်တပ်လော်ဘီများက သတင်းအမှားဖြန့်ချိနေသည်။
Subscriber ၅၇,၀၀၀ ကျော်ရှိသည့် စစ်ကောင်စီ၏ ဝါဒဖြန့်တယ်လီဂရမ်ချန်နယ် “ဘညွှန့်” ချန်နယ်မှ အောက်တိုဘာလ ၁၁ ရက်နေ့တွင် ဖြန့်ချိခဲ့ပြီး “ ဒီရက်အတောအတွင်း ပထမအသုတ်အနေနဲ့ သစ်ပစ်ကြမယ်လို့ သိရတယ်” ဟုဆိုပြီး ရေးသားဖြန့်ဝေခဲ့သည်။
မူရင်းလင့်ခ် – https://archive.ph/1IgDX
ထိုသတင်းအမှားကို ကြည့်ရှုသူပေါင်း ၂၄,၀၀၀ ကျော်ရှိသည်။
ထို့အပြင် MNDAA သည် ကိုးကန့်နှင့် ဗမာလူမျိုးရေး ပြသာနာဖြစ်ပွားရန် အကြမ်းဖက်နေပြီး ၁၀၂၇ ပထမလှိုင်းတွင် ဗမာလူမျိုး ၅၀၀ ကို ဖမ်းဆီးလက်စဖျောက်သကဲ့သို့ ယခုဒုတိယလှိုင်းတွင်လည်း ဗမာအယောက် ၂၀ ကျော်ကို လားရှိုးတွင်ဖမ်းဆီးထားပြီး အချို့ကိုသတ်ဖြတ်ခဲ့သည်ဟု စစ်ကောင်စီဝါဒဖြန့် “Kyaw Swar” ချန်နယ်ကလည်း ဖြန့်ချိထားသည်။
ဆက်စပ်သတင်းမှားလင့်ခ် – https://archive.ph/exfEF
Myanmar Fact-checking Network အဖွဲ့ဝင် အချက်အလက်စစ်ဆေးသူများအနေဖြင့် အဆိုပါအကြောင်းအရာကို စစ်ဆေးကြည့်သည့်အခါ လုပ်ကြံဖန်တီးရေးသားထားသည့် ဝါဒဖြန့်သတင်းအမှားဖြစ်သည်ကို တွေ့ရသည်။
သတင်း စစ်ဆေးတွေ့ရှိချက်
စစ်ကောင်စီ၏ လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုခံရပြီးနောက်ပိုင်း လားရှိုးမြို့တွင် စစ်ကောင်စီသတင်းပေးသူ (ဒလန်) ဟု ယူဆရသည့် လူအယောက် ၂၀ ကျော်နှင့်အထက်ကို ဖမ်းဆီးထိန်းသိမ်းထားကြောင်း ကိုးကန့်တပ်ဖွဲ့ MNDAA က အောက်တိုဘာလ ၁၀ ရက်တွင် သတင်းထုတ်ပြန်ထားသည်။
သို့သော် သေဒဏ်ပေးခြင်းမရှိသေးကြောင်း ထုတ်ပြန်ချက်၌ ဖော်ပြထားသည်။ ထုတ်ပြန်ချက်လင့်ခ် – https://shorturl.at/HcvnN
သျှမ်းမြောက်ဒေသတွင်း သတင်းဌာနတစ်ခုဖြစ်သည့် ရွှေဖီမြေသတင်းက “ကိုးကန့်တပ်ဖွဲ့ MNDAA ထိန်းချုပ်ထားသည့် လားရှိုးမြို့တွင် စစ်ကောင်စီသတင်းပေး ၂၀ ကျော်ကို MNDAA ကဖမ်းဆီးထားပြီး သေဒဏ်ပေးခြင်း မရှိကြောင်း” MNDAA နှင့်နီးစပ်သူတစ်ဦးကို ကိုးကားပြီး သတင်းဖော်ပြထားသည်။
သတင်းလင့်ခ် – https://www.facebook.com/share/p/PsQ67WLg6LgvU5Cm/
ထို့အတူ သတင်းအမှားဖြန့်ချိသူတွေက “ ၁၀၂၇ ပထမလှိုင်းအတွင်း ဗမာလူမျိုး ၅၀၀ ကို MNDAA က ဖမ်းဆီးလက်စဖျောက်” ဆိုပြီးဖြန့်ချိထားသည့် အကြောင်းအရာလည်း မှားယွင်းနေသည်။
၁၀၂၇ ပထမလှိုင်းအတွင်း လောက်ကိုင်မြို့တွင် ရာနှင့်ချီဗမာလူမျိုးများ ဖမ်းခံခဲ့ရသည့်ဖြစ်စဉ် မှန်ကန်သော်လည်း ထိုဗမာလူမျိုးများကို ကိုးကန့်တပ်ဖွဲ့ MNDAA က လက်စဖျောက်ဆိုသည်မှာ မဟုတ်ပါ၊ သတင်းအမှားဖြစ်သည်။
ပြန်လည်လွတ်မြောက်လာသူများမှ သတင်းဌာနများကို ပြန်လည်ဖြေကြားထားမှုများ ရှိသည်။
သတင်းလင့်ခ် – https://archive.ph/iB1xA
သုံးသပ်ချက်
ထို့ကြောင့် လားရှိုးမြို့တွင် စစ်ကောင်စီသတင်းပေးသည်ဟု စွပ်စွဲချက်ဖြင့် ဖမ်းဆီးခံရသည့် ပြည်သူများ စီရင်ခြင်းခံရတော့မည်၊ သတ်ဖြတ်ခံရပြီးဖြစ်ကြောင်း စသဖြင့် စစ်ကောင်စီဝါဒဖြန့်မှုကား မှားယွင်းနေသည်။
သတင်းအမှားဖြန့်ချိသူတွေက ကိုးကန့်နှင့် ဗမာလူမျိုးရေး ပြဿနာဖြစ်ပွားရန် သတင်းအမှားဖြန့်ချိနေခြင်း ဖြစ်သည်။
ပြီးခဲ့သည့် အောက်တိုဘာလ ၈ ရက်နေ့တွင်လည်း စစ်ကောင်စီဝါဒဖြန့်ချန်နယ်များမှ MNDAA နှင့် TNLA တို့က လိုင်းဖြတ်ပြီး ပြည်သူများကို ဒလန်ဟုစွပ်စွဲကာ သတ်ဖြတ်ခဲ့သည်မှာ အယောက် ၅၀ ရှိသည်ဆိုပြီး သတင်းအမှား ဖြန့်ချိခဲ့ပါသည်။
ထိုအကြောင်းအရာကို သျှမ်းသံတော်ဆင့်မှ စီစစ်ခဲ့သည်။ စစ်ဆေးတွေ့ရှိချက် – https://shorturl.at/o0o6V
Myanmar Fact-Checking Network စာဖတ်ပရိတ်သတ်တွေအနေဖြင့် လူမှုကွန်ရက် စာမျက်နှာများတွင် ဖော်ပြနေသည့် သတင်းများကို ချက်ချင်းမယုံကြည်ဘဲ စိတ်ချရသော သတင်းမီဒီယာများမှာ သွားရောက်ဖတ်ရှု့ကြရန် တိုက်တွန်းပါသည်။
သတင်းတု၊ သတင်းမှားဟု ယူဆရသည့် သတင်းတွေကိုလည်း Myanmar Fact-checking Network Facebook Chat Box မှဆစ်ဆင့် သတင်း၏ လင့်ခ် (သို့မဟုတ်) Screenshot ပုံပေးပို့ခြင်းဖြင့် စစ်ဆေးနိုင်ပါသည်။
Myanmar Fact-Checking Network အဖွဲ့ဝင်တွေရဲ့ အချက်အလက် စစ်ဆေးထားသည့် သတင်းတွေကိုလည်း အောက်မှာ ဖော်ပြထားသည် လင့်တွေမှာ ဝင်ရောက်ဖတ်ရှုနိုင်ပါသည်။
ဝက်ဘ်ဆိုဒ်လင့် – https://myanmarfactcheckingnetwork.org/
Facebook လင့် https://www.facebook.com/myanmarfactcheckingnetwork
